BISKUPIZNA
to mikroregion folklorystyczny, który wyróżnia się
spośród innych regionów charakterystycznym językiem,
obrzędami ludowymi, strojem. Obejmuje dwanaście wsi, należących dziś
w większości do gminy Krobia, a będących niegdyś własnością biskupów
poznańskich, „sercem” Biskupizny jest Krobia. Stąd
pochodzą znane obecnie głównie w Wielkopolsce oraz wśród
etnografów i folklorystów nazwy: Biskupianin,
Biskupianka, biskupiański.
Biskupizna
posiada wiele cennych zabytków, które warto by
uwzględnić w planie podróży po Biskupiźnie. Są to przede
wszystkim budowle sakralne – Kościół Parafii Rzymsko –
Katolickiej pod wezwaniem św. Mikołaja, Kościół św. Ducha,
Kościół cmentarny św. Idziego oraz Kościół pod
wezwaniem św. Michała Archanioła w Domachowie.
Wycieczkę
po Biskupiźnie należałoby rozpocząć z jej „serca”, czyli
miasta Krobi.
Kościół
pod wezwaniem św. Mikołaja
Wcześniejsza
historia tego kościoła nie jest dokładnie znana, choć sięga ona XIII
wieku, kiedy to Krobia należała do biskupów poznańskich. Tak,
więc możemy sądzić, że aż do XV wieku świątynia ta była drewniana.
Kościół ten przebudowany został całkowicie w wiekach XVII i
XVIII, bowiem w 1659r. za rządu parafią Władysława Boreckiego,
proboszcza krobskiego, runęła wieża i zgniotła dach, przebiła
murowane podniebienie i porysowała ściany. Przez to kościół
nie zachował niestety śladów wcześniejszej architektury.
Odbudowany wraz z wieżą spłonął jednak podczas pożaru miasta w 1757
roku.
Wieża
kościoła nie ma jednak szczęścia – ponownie była zniszczona po
odbudowie kościoła w 1763 roku od uderzenia piorunu i zawaliła się w
maju 1969 roku.
W
kościele farnym zachowały się nagrobki i napisy ryte – płyta
nagrobkowa Baltazara Czackiego. Zaś nagrobek Piotra, Barbary i
Andrzeja Pudliszkowskich wyposażony jest w trzy tablice z popiersiem
malowanym na blasze.
Kościół
św. Idziego Krobi.
Zalicza
się do najstarszych obiektów sakralnych nie tylko na ziemi
krobskiej, ale i całej Wielkopolsce. Miał on powstać na początku XII
wieku z fundacji Władysława Hermana i jego żony Judyty, który,
wznosząc go, chciał dopełnić ślubu uczynionego dla podziękowania Bogu
za to, że mu żona Judyta, długo niepłodna, urodziła syna.
Na
uwagę zasługuje również wyryta w kamieniu od strony południowej
data 1140.
Pałac ślubów.
W
centrum miasta znajduje się fosa obronna pamiętająca czasy
średniowieczne okalająca zabytkowy budynek dawnej kasztelani.
Obecnie
znajduje się tam Pałac Ślubów oraz Biblioteka Publiczna.
Ratusz
Pochodzi z połowy XIX wieku. Przypuszczalnie został on wybudowany na miejscu ratusza poprzedniego. Zachowały się szczątkowe informacje o kramach usytuowanych dookoła ratusza . Jest też krótka wzmianka o dzwonie na wieży ratusza. Obecnie ratusz ma czterospadowy dach, z wieżyczką zwieńczoną krenelażem i wieżyczkami narożnymi. Obecnie w budynku tym znajduje się Urząd Miejsk. Obok ratusza znajduje sie pomnik św. Floriana.
Następnie
jadąc z Krobi na Domachowo należy się zatrzymać pomiędzy Wymysłowem a
Starą Krobią by obejrzeć Łysą Górę.
Łysa
Góra
Łysa Góra
kojarzyć się nam może z czarownicami i ich sabatami, dlatego, że te
pojęcia nierozerwalnie pojawiają się w ludowych opowiadaniach bądź
legendach. Ale czy w Wymysłowie czarownice odprawiały swoje czary?
Tego nie wiemy. Bardziej racjonalne wydaje się stwierdzenie, za
którym przemawiają wyniki badań archeologicznych, że jest to
miejsce pochówku z czasów, kiedy to na terenach tych
pojawił się człowiek.
Pierwsze ślady
działalności człowieka na ziemi, Krobskiej związane są właśnie, z
Wymysłowem, przypadają na okres mezolitu – środkowej epoki
kamienia (ok. 8300 – 4300 lat p.n.e.).
Trudno
jest nam dziś z całą pewnością stwierdzić, dlaczego nasi przodkowie w
taki, a nie inny sposób, chowali swoich bliskich. Obrządek
pogrzebowy związany z tymi terenami jest o tyle ciekawy, że w obrębie
wsi Wymysłowi możemy obserwować, jak on się zmieniał na przestrzeni
wieków.
Obrządek palenia
ciał zmarłych był dość szeroko praktykowany. Nie wyjaśniono jednak
dotychczas jego znaczenia. Przyjmuje się hipotezę, że wyniknął on ze
wzrostu znaczenia ognia w życiu człowieka – wypaleniskowa
uprawa ziemi, metalurgia, a może związek kultu słońca i kultu ognia?
Wyjaśnienia wymaga
także problem, dlaczego prochy zmarłych chowano w mogiłach, które
często okładano kamieniami oraz dlaczego do grobów wkładano
naczynia, przedmioty użytkowe i ozdoby. Zjawisko to bardzo często
tłumaczy się wierzeniami ówczesnych plemion w życie
pozagrobowe i strachem przed zmarłymi.
Na uwagę zasługuje
też fakt, że między wsiami Wymysłowi a Stara Krobia natknięto się na
cmentarzysko liczące 367 grobów – jedno z największych
na obszarze Polski. Dlatego też Łysa Góra to niekoniecznie
miejsce spotkań czarownic, ale miejsce związane z wierzeniami i
obrzędami naszych przodków.
Kolejnym
punktem docelowym powinno być Domachowo.
Kościół
pod wezwaniem św. Michała Archanioła
Kościoły
drewniane to nieodłączne elementy pejzażu i krajobrazu Polski.
Szczególnie dużo znajduje się ich na południowych krańcach
naszej Ojczyzny. Jednym z takich właśnie kościółków
jest kościół Domachowie.
Nasz
kościół parafialny w Domachowie posiada wiele cennych
zabytków, które są w Katalogu Zabytków Sztuki w
Polsce, znajdującego się w instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk w
Warszawie z roku 1961. Znajdujemy tam opis zewnętrzny kościoła oraz
zabytki znajdujące się we wnętrzu. Niektóre chciałabym opisać
i przedstawić na załączonych fotografiach, ponieważ przeciętny widz
nawet nie zdaje sobie sprawy z wartości zabytkowych, chociaż często
je ogląda.
Ołtarz
główny - rokokowy z rzeźbą Pieta gotycka, około 1430 rok-
Matka Boża trzymająca na kolanach Syna swego jedynego, zdjętego z
krzyża. Ileż wyraźnego smutku i boleści na twarzy Matki, ale
przeżywanego w ciszy i skupieniu z poddaniem się woli Bożej.
Na
zasuwie – obraz koronacji Matki Bożej – rokoko i krzyż
ołtarzowy – rokoko. Apostołowie: Piotr z klaczami w ręku, a
Paweł z mieczem – barok. Trzy okna witrażowe w głównym
ołtarzu: z tyłu Hostia w kielichu, z prawej strony św. Stanisław
Kostka – patron młodzieży polskiej, z lewej przedstawiona jest
św. Elżbieta. Na ołtarzu sześć pięknych, złoconych lichtarzy z datą
1806 rok.
Ołtarze
boczne z około 1700 roku z rzeźbami aniołów i obrazami. Główny
to św. Michał Archanioł, patron parafii, nad nim św. Agnieszka
męczennica z palmą w ręku – barok, dwa lichtarze cynowe z datą
1793 roku.
W
kaplicy ołtarz nowszy z fragmentami rokokowymi i obrazem św. Barbary
z I poł. XIX wieku. ( W kaplicy tej usytuowany jest w Boże Narodzenie
żłóbek, a w poście grób Pana Jezusa). Po bokach są dwa
relikwiarze drewniane w kształcie trumienek – rokoko.
Chrzcielnica,
ławki i dwa konfesjonały z czasu baroku.
Nad
główną nawą znajdują się rzeźby: Chrystusa ukrzyżowanego,
Matki Bożej i św. Jana z tęczy z około 1600 roku.
Ambona
jest z końca XVIII wieku. Dwa krucyfiksy barokowo – ludowe.
Obraz Matki Bożej sygn. Ludwik Fuhrman z 1825 roku. Rzeźba Chrystusa
Zmartwychwstałego wiek XVI-XVII.
Dwaj
aniołowie na balustradzie chóru, pamiątkowe ornaty,
kadzielnica z rokoko i wiele innych przedmiotów służących do
uświetnienia uroczystości kościelnych.
Nie
sposób opisać wszystkiego, co znajduje się w tym przepięknym
kościele, więc serdecznie zapraszamy na zwiedzenie tego pięknego
miejsca.
Na
Biskupiźnie jee wiele pięknych miejsc, o których można by
pisać i pisać. Lecz lepszym pomysłem jest: rower, sportowe ubranie,
troszkę jedzenia i oczywiście siła na to by zwiedzić Biskupiznę. Są
tu też piękne zakątki gdzie można w ciszy i spokoju odpocząć, więc…
:)